Bá Doãn chết rồi ai bắt cọp?

Hồi còn nhỏ tui nghe kể chuyện này, rằng đất Quảng Nam xưa, vùng Quế Sơn đi ngược lên Cà Tang nhiều cọp dữ, thường xuyên ăn thịt người, dân chúng lo sợ hãi hùng.

Bỗng một hôm có một tay thợ săn lừng danh đem theo một số bạn bè phường săn tới. Ông này nghe nói gốc người Quảng Trị, họ Lê, tên Doãn, vạm vỡ, có võ nghệ, đúng bản chất một thợ săn gan lỳ. Doãn có một bí quyết săn cọp chưa ai từng thấy. Đó là ngọn giáo của Doãn hình trái khế, được mài sắt như dao cạo. Khi phường săn đuổi theo cọp dữ, cọp thường ngồi xuống thủ thế. Lúc đó Doãn sẽ ra tay. Ông ta sẽ đối diện với con cọp, đưa ngọn giáo đâm dứ dứ vào mặt nó. Theo bản năng, cọp sẽ đưa cả hai chân trước giữ ngọn giáo. Doãn sẽ rút nhẹ lại, cọp sẽ nắm chặt, và khi nó đã nắm thật chặt, Doãn dùng sức, nắm cán giáo rút mạnh. Vậy là những cạnh sắc trái khế của giáo sẽ cứa đứt ngọt hai bàn tay cọp. Sau đó Doãn đưa tiếp giáo cho cọp, nếu nó lại nắm, Doãn lại tiếp tục động tác cũ, làm hai bàn tay cọp bị thương trầm trọng và rất đau đớn. Đau nên nhợn, khi đưa giáo vào, hễ thấy cọp chần chừ, đó là lúc Doãn lao mũi giáo vào yết hầu, kết thúc đời cọp.

Nhờ săn cọp lừng danh, Doãn trở nên nổi tiếng và ở lại đất Quảng Nam, lấy vợ, làm giàu, sau đó thành bá hộ. Giỏi võ nghệ, ăn nói cương quyết, ngang tàng, cọp dữ còn sợ huống chi là người. Doãn coi bọn chánh tổng, lý trưởng như đồ bỏ.

Nhưng đời Doãn chỉ phát một đời. Ông mua ruộng rất nhiều, đất bốn làng bên cạnh hầu như vào tay ông, nhưng ông chỉ sinh ra ba cô con gái, đặt tên là cô cả Đang, cô hai Chính và cô ba Quốc, không có con trai. Doãn mất, ba cô chia nhau ruộng đất của cha, nhưng không có tài năng và sự mạnh mẽ của người cha, gia sản dần bị bọn cường quyền ác bá làng bên thao túng, lại không ai thèm lấy làm vợ. Khi đã lỡ thì, không biết vì dục vọng hay nghèo khó, cả ba đều lén lút thông dâm với bọn đàn ông có vợ.

Sau khi Doãn chết, yên lành thời gian, cọp dữ lại về. Lần này hung bạo hơn, vô tới sân nhà dân, dùng đuôi ngoáy qua liếp cửa, ba cô gái già chỉ biết khóc, cầu khấn tứ phương nhưng không ai đủ sức trị cọp nữa. Người dân vùng Quế Sơn mới cảm thán rằng:

“Bá Doãn chết rồi ai bắt cọp

Để lại ba con ở bốn làng”

Chuyện thiệt ở xứ Quảng đó, tui không bịa đâu, hen!

N.Đ.B.